زمینه‌های رخ‌داد انقلاب اسلامی و انقلاب‌‌های عربی بر اساس نظریه‌های تأثیرگذار و متأثر

زمینه و هدف: انقلاب یکی از پدیده­‌های نادرو پیچیده اجتماعی هست که تبیین آن متضمن در نظر گرفتن وجوه متعدد و مبانی نظری دخیل در ظهور آن است. در وقوع و پیش‏آمدن وضعیت انقلابی، بسیج سیاسی توده­‏ها، تحرک اجتماعی، مشروعیت‏­زدایی از نظم سیاسی پیشین و طراحی نظم مشروع و مطلوب و استقرار نظام جدید انقلابی، ایدئولوژی­‌های انقلابی به ‌عنوان موتور حرکت انقلاب عمل کرده است. خیزش مردم در کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه عربی که رفته‌ رفته رنگ انقلاب به خود گرفت، کشورهای مختلف را به موضع‌­گیری­‌های متفاوت و اندیشمندان و صاحب­‌نظران را نیز به تحلیل‌­های گوناگون واداشت. غربی­‌ها باهدف سیاسی و مدیریت حرکتی بر آن نام “بهار عربی” نهادند و رهبر جمهوری اسلامی آن را “بیداری اسلامی” خواند. انقلاب اسلامی ایران و انقلاب­های عربی جدای از تأثیرپذیری از نظریه­های موجود، نظریه­های دیگر متأثر از این انقلاب­ها بوجود آمدند. روش و سؤال: هدف این مقاله ضمن بررسی اهمیت انقلاب ایران به مقایسه انقلاب ایران و کشورهای عربی با توجه به ویژگی­‌های انقلاب می­پردازد.این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤالات است که عوامل اصلی و ویژگی­های اصلی انقلاب اسلامی ایران و انقلاب­های عربی براساس نظریه­ها کدام هستند؟ وجه تشابه و تفاوت آن­‌ها در چه مواردی می­‌باشند؟ نتیجه: واقعیت­های انقلاب ایران و انقلاب­‌های عربی تا حدودی استنباط­ها و دلالت­های نظری مشترک داشتند اما در عمل فاکتورهای متفاوت با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی، سیاسی، اجتماعی و دخالت­های خارجی در وقوع آن­‌ها دخیل بوده­اند. انقلاب اسلامی ایران گرچه دارای مبانی نظری است اما به لحاظ خاص بودنش توانسته بر نظریه­ها تأثیر بگذارد.